Modelowanie Informacji o Budowli i technologia Wirtualnego Budynku, oferowane przez ArchiCAD, tworzą nową jakość we współpracy specjalistów z różnych branż. Zintegrowanie wszystkich informacji o projektowanej inwestycji w jeden plik ułatwia przepływ informacji, a otwarty standard wymiany danych umożliwia współpracę niezależnie od stosowanego oprogramowania.
Laposa Bazaltbor Winery (Węgry), proj. Atelier Peter Kis – www.plant.co.hu
Fot. Zsolt Batár
Wyzwania współczesności
Wielobranżowa dokumentacja projektowa zawiera ogromny ładunek informacji niezbędnych w wyniku coraz większego nasycenia budowli techniką. Główną trudnością staje się koordynacja projektowania i zarządzanie dokumentacją. Rosnące tempo życia sprawia, że często rozpoczęcie realizacji następuje przed ukończeniem projektowania. Zadaniem projektantów przestaje być wykonanie „dokumentacji” w tradycyjnym sensie, lecz muszą oni zapanować nad strumieniem informacji płynących na budowę. Dokumentacja musi być zmienna i elastyczna, a przy tym spójna i czytelna. Cel ten jest niemożliwy do osiągnięcia bez komputerów i ich najnowocześniejszego oprogramowania.
Firma Graphisoft rozwija koncepcję Wirtualnego Budynku (Virtual Building) już od początku lat 90. ArchiCAD od chwili swego powstania oferował architektom obiektowe podejście do projektowania architektury (generowanie rysunków z wirtualnej makiety zamiast tradycyjnego kreślenia), podążając przy tym za procesem, który odbywa się w umyśle i wyobraźni projektanta, a nie za tym, co w konsekwencji powstaje na desce. Wzrost wydajności komputerów i opracowanie wspólnego formatu wymiany danych pozwala obecnie na włączenie do Wirtualnego Budynku kompletu opracowań branżowych.
Tradycyjne projektowanie
Większość programów CAD pomaga wprawdzie przygotowywać informację na budowę, lecz nie radzi sobie z jej przetwarzaniem i nie organizuje dostępu do niej. Jest to konsekwencją założenia przyjętego przez ich twórców – skupili się na usprawnieniu przygotowania samych rysunków, a nie na ich powiązaniach i treści. Tradycyjne programy CAD to swego rodzaju „elektroniczne deski kreślarskie”. Gdy w dokumentacji trzeba wprowadzać zmiany i gdy rysunki trafiają wprost na budowę, koordynacja i utrzymanie spójności dokumentacji jest gehenną dla projektantów i źródłem konfliktów, a trudne do uniknięcia błędy bywają przyczyną poważnych strat.
Istotą koncepcji ArchiCADa jest zintegrowanie wszystkich informacji o projektowanej budowli w zbiór danych, stanowiących w istocie jej przestrzenny model. Projektowanie w ArchiCADzie polega na tworzeniu wirtualnej makiety przyszłej budowli, definiującej nie tylko jej architekturę, ale też integrującej całość rozwiązań branżowych z uwzględnieniem ich wzajemnych powiązań. Proces tworzenia takiej makiety nazwano obrazowo „realizacją wstępną”. Ta wstępna realizacja budowy pozwala skoordynować dokumentację i wychwycić kolizje. Dzięki wzajemnym powiązaniom zmiany nanoszone na fragmencie dokumentacji przenoszone są samoczynnie na pozostałe jej elementy. Projektanci mogą skupić się na projektowaniu, a nie na technicznych aspektach pracy nad dokumentacją.
Ice Skating Rink (Rumunia), proj. Mihai Macavei
ArchiCAD i technologia BIM
Najnowsze technologie informatyczne nie tylko pozwalają przygotować dokumentację, lecz też dbają o jej spójność i organizują dostęp do niej – projektanci mają do dyspozycji technologię BIM (Building Information Modeling – Modelowanie Informacji o Budynku). Wirtualny model budowli może zawierać w sobie wszystkie elementy konstrukcji, wyposażenia i instalacji. Proces projektowania może zostać zorganizowany w naturalny sposób nawiązujący do prowadzenia budowy. To ogromnie przyspiesza projektowanie, zmniejsza ryzyko popełnienia błędów, przynosi znaczne oszczędności podczas realizacji inwestycji.
Prekursorem nowych tendencji jest program ArchiCAD, dzieło firmy Graphisoft. Generowane rysunki są wynikiem przetworzenia zasobów stanowiących model budowli. Zorganizowanie zasobów danych w czytelną i naturalną formę wirtualnego budynku ułatwia dostęp do informacji potrzebnych w danym momencie. Przygotowanie przekazywanie przejściowych etapów dokumentacji odbywa się szybko i wydajnie, również dzięki wbudowanym w program możliwościom zarządzania pracą zespołu i kontrolowania przebiegu projektowania. Zintegrowanie informacji o budynku w jedną całość pozwala nie tylko przygotowywać i gromadzić informację, ale też wydajnie ją przetwarzać i prezentować. Wielobranżowa dokumentacja może stać się dzięki temu zorganizowanym i spójnym strumieniem danych, koordynowanych na bieżąco w miarę postępu prac i w miarę potrzeb inwestora i budowy. Efekty pracy mogą być publikowane i udostępniane w sposób ciągły inwestorowi lub zewnętrznym specjalistom.
Simplon Building (Budapeszt, Węgry), proj. T2a
Fot. Zsolt Batár
Otwarta współpraca projektowa
Problemem we współpracy projektantów różnych branż jest zwykle wymiana, koordynacja i integracja danych. Już jednak w połowie lat 90. szereg uczelni i firm informatycznych powołało stowarzyszenie International Alliance for Interoperability (IAI), stawiające sobie za cel opracowanie wspólnego formatu wymiany danych niezależnie od stosowanego oprogramowania. Owocem wspólnych działań jest standard IFC (Industry Foundation Classes), przyjęty obecnie przez większość wiodących firm informatycznych tworzących oprogramowanie dla budownictwa.
Pierwszym programem, w którym w pełni zaimplementowano standard IFC, był ArchiCAD. Projektanci poszczególnych branż mogą w sposób dowolny wybierać odpowiadające im oprogramowanie i bez przeszkód współpracować z zespołami korzystającymi z rozwiązań innych firm. Opracowanie wspólnego formatu wymiany danych sprawiło, że jesteśmy obecnie świadkami prawdziwego tryumfu technologii BIM. Użytkownicy programu ArchiCAD mogą w pełni korzystać z zalet tej technologii, zachowując przy tym pełną swobodę wynikającą z projektowania w systemie otwartym. A przy tym współpraca wielobranżowego zespołu nad wspólnym projektem może odbywać się „on line” przez Internet. Dane projektu mogą być przechowywane w sposób bezpieczny na zewnętrznym, chronionym serwerze plików, z zachowaniem stałego dostępu do zasobów (technologia Graphisoft BIM Delta Server).
ArchiCAD 15
W najbliższych tygodniach wchodzi do sprzedaży najnowsza wersja ArchiCADa, oznaczona numerem 15 (również w polskiej wersji językowej). Hasło towarzyszące wprowadzeniu na rynek najnowszego dzieła firmy Graphisoft brzmi „Broaden Your Design Horizons”, co w pełni oddaje charakter zmian i intencje twórców programu. ArchiCAD 15 ma poszerzać horyzonty i przełamywać bariery dzięki nowym rewolucyjnym możliwościom kreacji w wirtualnej przestrzeni 3D. Wybrani użytkownicy testujący już nową wersję zgodnie twierdzą, że jej możliwości są rzeczywiście imponujące. Nowe narzędzia pozwalają swobodnie kształtować wyrafinowane formy przestrzenne, możliwe są też niezwykłe interakcje pomiędzy dotychczasowymi narzędziami. Pracę w przestrzeni 3D wspomagają nowe mechanizmy inteligentnej nawigacji. Dodano też szereg nowatorskich funkcji ułatwiających wykonanie zadań projektowych polegających na przebudowie i modernizacji budynków istniejących. Pełna implementacja standardu IFC oraz formatów DWG/DXF sprawia, że projektanci branżowi mogą płynnie i interaktywnie pracować wspólnie z architektami nad jednym plikiem projektu BIM, mając przy tym pełną swobodę w wyborze oprogramowania. ArchiCAD zapewnia wielobranżowym zespołom projektowym swobodną pracę w systemie „otwartym”, z wykorzystaniem oprogramowania różnych firm, najlepiej odpowiadającym ich potrzebom i upodobaniom.
Z zaletami ArchiCADa można zapoznać się dzięki bezpłatnie udostępnianej wersji próbnej.