Przystępując do opracowania kosztorysu na roboty budowlane musimy ustalić zakres rzeczowy i ilościowy dla realizowanych robót. Oba te elementy stanowią podstawę do ustalenia wynagrodzenia kosztorysowego za ich wykonanie.
Lista obiektów – Przedmiar powierzchni
Rys. Datacomp
Lista obiektów – Przedmiar liniowy
Rys. Datacomp
Pojęcie przedmiarowania lub obmiarowania robót budowlanych określa ogólnie Polska Norma PN-ISO 6707-2. Precyzując przedmiar robót określamy go jako opracowanie wchodzące w skład dokumentacji projektowej. Opracowanie to zawiera zestawienie przewidywanych do wykonania robót podstawowych (w kolejności technologicznej ich wykonania), sporządzone na podstawie dokumentacji projektowej (rysunków), zgodnie z systematyką robót właściwą dla danego przedsięwzięcia. Opracowanie zawiera także opisy robót, ich jednostki oraz ilości wyliczone zgodnie z zasadami ustalonymi w specyfikacjach technicznych lub wykaz elementów rozliczeniowych ze wskazaniem ich ilości i miar oraz wyszczególnieniem w specyfikacji technicznej zakresu prac wchodzących w dany element rozliczeniowy. Obmiar robót określamy jako opracowanie obejmujące zakres, jak wyżej, lecz sporządzone po wykonaniu robót na podstawie księgi obmiaru. Biorąc pod uwagę powyższe definicje powiemy, że przedmiarowanie rozumiemy jako: ustalenie – na podstawie dokumentacji projektowej – rodzajów i ilości robót, które muszą być wykonane podczas budowy określonego obiektu. Obliczone ilości robót stanowią integralną część projektu. Formularz przedmiaru robót z ustaloną ilością robót dla danego projektu, stanowi podstawę do określenia wartości kosztorysowej robót budowlanych.
Przy przedmiarowaniu wielkość robót określa się liczbą jednostek miar, dostosowanych do rodzajów robót. Nie zawsze jednostki miar odpowiadają dokładnie fizycznym wielkościom. Jednostkami miary są: metr sześcienny – konstrukcji betonowych, robót ziemnych; metr kwadratowy – powierzchni wykonanych posadzek, ścian, tynku, malowania; metr bieżący – ułożonych rurociągów; tona – montowanej konstrukcji stalowej. Normy kosztorysowe zawarte w katalogach nakładów rzeczowych określają wysokość nakładów potrzebnych do wykonania jednostki miary konstrukcji lub robót budowlanych i są dostosowane do określonych jednostek miar. Zgodnie z powyższymi zasadami przedmiar robót będzie stanowił podstawę wyceny robót budowlanych.
Właściwie wykonany przedmiar jest podstawą dobrze opracowanego kosztorysu. Kosztorysanci wiedzą, że przedmiar jest najbardziej pracochłonnym elementem procesu wyceny, oraz że jest najczęstszym źródłem błędów występujących w kosztorysie. Należy pamiętać, że jedną z głównych przyczyn nieprawidłowego ustalenia wartości robót są błędy w określeniu ich ilości. Od prawidłowego ustalenia ilości robót w znacznym stopniu zależy jakość całej dokumentacji kosztorysowej.
Obliczenia przedmiaru wykonywane są na podstawie dokumentacji projektowej zazwyczaj dostarczanej jako wydruki rysunków. Kosztorysant zlicza poszczególne elementy (drzwi, okna itp.), kubaturę, powierzchnie, długości przedmiarowanego obiektu i tworzy zbiór wyrażeń algebraicznych. Dla kontroli na rysunku dodatkowo odznacza poszczególne elementy, a podczas swojej pracy stara się nie pominąć żadnego. W wielu przypadkach mimo należytej staranności stopień komplikacji obliczeń oraz złożoność elementów rysunku może stać się źródłem poważnych błędów. Inwestorzy przede wszystkim publiczni wskazują, że przedmiar, jako część dokumentacji projektowej, w praktyce nie jest możliwy do zweryfikowania ze względu na wysoki stopień skomplikowania.
System metriCAD
System komputerowy metriCAD to profesjonalne narzędzie, które ułatwia i przyspiesza prace oraz podnosi jakość wykonanego przedmiaru. Jest to system przeznaczony dla kosztorysantów, architektów i projektantów. Koncepcja obliczeń parametrów geometryczno-ilościowych do przedmiaru oparta jest nie na zasadzie automatu (zliczaniu wszystkiego po kolei jak robią to systemy architektoniczne) lecz na zasadzie świadomego wspomagania decyzji kosztorysanta lub projektanta. metriCAD jest systemem pracującym obecnie w środowisku Bricscad, AutoCAD, InteliCAD, ZwCAD. Program umożliwia przeprowadzenie przedmiarów: liniowych (pomiar linii, polilinii, łuków), powierzchniowych (na płaszczyźnie i poza nią), objętościowych i ilościowych (np. zliczanie punktów) oraz specjalistycznych (np. przedmiar dachu, przedmiar schodów). Podczas pracy mamy możliwość zmiany jednostki w jakiej zmierzone zostały obiekty przedmiarowe, w stosunku do istniejącego rysunku dokumentacji. W tym wypadku automatycznie przeskalowane zostaną wszystkie wykonane pomiary poprzez podanie współczynnika skali lub wskazanie odcinka i zadanie jego nowej wartości. Każdy rodzaj przedmiaru jest zapisywany na odpowiedniej warstwie, oddzielnie obszary przedmiarów powierzchniowych, liniowych i objętościowych. Listy obiektów, w których mamy spis wszystkich wykonanych przedmiarów, przedstawiane są wraz z zadanymi nazwami, ich opisem, wielkością i jednostką. Dla efektywniejszej pracy wprowadzono możliwość sortowania elementów przedmiarowych zapisanych w listach obiektów. Podstawą sporządzenia przedmiaru jest dokumentacja elektroniczna w formacie pliku *.DWG. Rezultat obliczeń jest zapisany w projekcie lub może być przesłany do MS Excel lub przez plik tekstowy do dowolnego systemu kosztorysowego. Obecnie plik ten jest automatycznie obsługiwany przez system kosztorysowy Zuzia. Ilość eksportowanych elementów jest zależna od zaznaczenia, można wybrać zarówno poszczególne elementy, kolumny jak i wiersze zdefiniowanych tabel przedmiarów. System nie eliminuje wszystkich błędów, ale skutecznie ogranicza błędy rachunkowe i inne, będące wynikiem nieuwagi i tzw. czynnika ludzkiego. Istotne jest, że w wyniku czynności opisanych powyżej powstaje zupełnie nowa jakość przedmiaru w postaci dokumentacji przedmiarowej w formie elektronicznej.
(Stanisław Moryc
Mirosław Załupski
Datacomp Sp. z o.o.)