W ostatnim czasie obserwuje się ewolucję technik kosztorysowania. Pomimo formalnej trwałości metod sporządzania kosztorysów inwestorskich w zamówieniach publicznych, zaznacza się wyraźny zwrot w kierunku wyceny zagregowanych elementów i stanów robót.
Kobra umożliwia tworzenie pozycji złożonej, składającej się z kilku, a nawet kilkunastu pozycji szczegółowych
Rys. Orgbud-Serwis
Jak pokazuje praktyka, w coraz to większej liczbie przypadków odchodzi się od dotychczasowej, silnie rozbudowanej kalkulacji pojedynczych robót. Szczególnie daje się to zauważyć w sytuacjach, gdy inwestycja finansowana jest z funduszy unijnych. Zamawiający wówczas rezygnują z prezentacji przedmiaru w stopniu szczegółowości KNR, na rzecz robót zagregowanych w pozycje złożone.
Nie oznacza to jednak wcale szacunkowego podejścia wykonawcy do ustalenia ceny ofertowej. Wykonawca kalkuluje nawet najdrobniejsze prace, a w ramach jednego kosztorysu stosuje często zindywidualizowane narzuty, stosownie do zróżnicowanych warunków realizacji zadania, narzucających np. potrzebę korzystania ze specjalistycznych podwykonawców.
Wychodząc naprzeciw tym tendencjom, jak również zgłaszanym przez użytkowników systemu pomysłom i życzeniom, w ostatnim czasie wprowadzono szereg udogodnień i zmian w programie do kosztorysowania Kobra, które powodują, że lepiej on odpowiada nowemu podejściu do kalkulacji kosztorysowych.
Oto kilka wybranych funkcji, wprowadzonych w ostatnich wersjach systemu Kobra, pozwalających poznać nową jakość pracy przy korzystaniu z tego programu:
- Moduł „Przerób” – pozwala na rejestrowanie ilościowe lub procentowe zaawansowania stanu wykonania robót, z możliwością zapamiętywania poprzednich wartości przerobu. Jest to funkcja niezmiernie istotna przy rozliczaniu etapowym inwestycji i zaliczkowaniu;
- Tworzenie pozycji złożonej, składającej się z kilku, nawet kilkunastu pozycji szczegółowych – moduł ten pozwala na bardzo dokładne skalkulowanie szeregu pozycji i przedstawienie wyniku w postaci jednej pozycji kalkulacyjnej (np. wykonanie kanału kanalizacyjnego o średnicy 160 mm i długości 200 m). W zależności od potrzeb można uwidocznić (lub zakryć) składowe: zdjęcie humusu, wykonanie i zabezpieczenie wykopu, ułożenie podsypki, ułożenie rur, wykonanie obsypki, zasypanie wykopu, itd. Wprowadzony w programie sposób liczenia pozwala na to, aby wartość pozycji złożonej, którą jest suma wartości cząstkowych była zgodna z iloczynem: ilość x cena jednostkowa;
- Wyodrębnienie i zaprezentowanie ceny podstawowego składnika materiałowego w pozycji skalkulowanej metodą uproszczoną – cechą charakterystyczną kalkulacji uproszczonej jest prostota polegająca na wymnożeniu ilości robót przez cenę jednostkową roboty. Przy tej technice zatraca się jednak wiedzę o R,M,S. Kobra umożliwia podanie w takich przypadkach, ceny jednostkowej wiodącego czynnika. Jest to istotne w sytuacjach, kiedy w trakcie realizacji następuje zamiana materiału i strony chcą przeprowadzić rozliczenie takiej pozycji;
- Przedstawienie R,M,S w pozycji złożonej, na którą składa się również pozycja uproszczona – jest to unikatowa funkcja pozwalająca zasymulować składniki R,M,S w sytuacji gdy w skład pozycji złożonej wchodzą pozycje skalkulowane metodą uproszczoną w oparciu o przeliczenie ilości roboty przez jej cenę jednostkową;
- Automatyczne rozliczanie czasu pracy deskowania z tytułu dojrzewania betonu – jest to prekursorska funkcja, która przyspiesza proces kalkulacji i upraszcza techniki liczenia dzięki wprowadzonym do systemu informacjom. Jest to szczególnie przydatne przy elementach wielopłaszczyznowych tj. słupach, podciągach, żebrach, itd.;
- „Asystent obmiarowania” – służy do automatycznego obliczania powierzchni, długości i obwodów figur płaskich, powierzchni i objętości brył, objętości wykopów liniowych, obiektowych, powierzchni dachów i długości kalenic, powierzchni rur i zakładanej izolacji, stosunku długości obwodu do powierzchni przekroju (dla słupów, belek, nadproży, itp.);
- Wyszukiwanie pozycji – istniejący w programie mechanizm nawigacji i wyszukiwania pozycji, polegający na odnajdywaniu w gąszczu danych właściwych informacji po słowach kluczowych, czy też fragmentach słów, wzbogacono o możliwość uwzględnienia słów, które nie powinny wystąpić. Przykładem może być wyeliminowanie pap termozgrzewalnych przy szukaniu pap innego rodzaju;
- Indywidualne narzuty – w programie dopuszczono również stosowanie indywidualnych narzutów kosztów pośrednich lub zysku do wybranych pozycji kosztorysowych zwyczajnych, złożonych lub elementów. System zyskał dzięki temu na elastyczności, gdyż dotychczas umożliwiał tylko stosowanie jednolitych wskaźników w obrębie stanu robót lub obiektu;
- Wydruki – w ostatniej, jedenastej wersji Kobry zmieniono także okno wydruków, wprowadzono wiele nowych parametrów drukowania, zwiększono liczbę rodzajów wydruków oraz dodano możliwość drukowania kosztorysu wg standardów FIDIC z pokazaniem składowych R,M,S ceny jednostkowej;
- Format Wymiany Danych (FWD) – pozwala na bezbłędnie przenoszenie danych, bez wad i nieoczekiwanych przekłamań, pomiędzy różnymi programami. Jest on szczególnie istotny w postępowaniach przetargowych, w których zamawiający zdecydował się przekazać, obok przedmiaru zapisanego w PDF, przedmiar w formie elektronicznej w FWD. Teraz kosztorysanci mają gwarancję, że przedmiar zostanie właściwie odczytany przez każdy program wyposażony w FWD;
- Sprawdzanie wyrażenia arytmetycznego – określając ilość robót do wykonania za pomocą wyrażenia arytmetycznego bardzo łatwo jest się pomylić w składni tego wyrażenia. Moduł ten sygnalizuje błędy i wskazuje miejsce ich wystąpienia.
Źródło: Informatyka w Budownictwie, nr 1-2 (17) 2013